Trong bối cảnh du lịch toàn cầu đang chuyển hướng sang phát triển bền vững, Việt Nam cũng đang từng bước xây dựng hình ảnh điểm đến thân thiện với môi trường và cộng đồng. Các mô hình du lịch xanh – từ trải nghiệm sinh thái, nghỉ dưỡng bền vững đến du lịch cộng đồng – đang lan tỏa mạnh mẽ ở khắp ba miền đất nước.
1. Du lịch cộng đồng – bảo tồn văn hóa, nâng cao sinh kế
Ở các vùng cao như Sapa, Mai Châu, Bắc Hà hay Lai Châu, mô hình du lịch cộng đồng không chỉ mang đến trải nghiệm sống giữa thiên nhiên hoang sơ, mà còn là cơ hội để du khách hòa mình vào cuộc sống thường ngày của đồng bào dân tộc thiểu số. Du khách có thể ngủ nhà sàn, tham gia làm nương, dệt vải, nấu ăn, học nhạc cụ dân tộc… Việc phát triển du lịch tại đây góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa và tăng thu nhập cho người dân địa phương.
Tại đồng bằng, một số làng truyền thống như Yên Đức (Quảng Ninh), Trà Quế (Quảng Nam) hay Thái Hải (Thái Nguyên) cũng đang phát triển hình thức homestay cộng đồng, kết hợp trình diễn văn hóa, trồng rau hữu cơ, làm gốm, vẽ tranh dân gian…
2. Khu sinh thái – khám phá tự nhiên, nâng cao ý thức bảo tồn
Hàng loạt vườn quốc gia và khu bảo tồn sinh thái tại Việt Nam đang mở cửa đón khách với mục tiêu gắn kết trải nghiệm với giáo dục môi trường. Có thể kể đến Vườn quốc gia Cúc Phương (Ninh Bình), nơi du khách được khám phá hệ sinh thái rừng nguyên sinh, quan sát động vật quý hiếm vào ban đêm, hoặc tham gia chương trình bảo tồn linh trưởng.
Tại phía Nam, rừng ngập mặn Cần Giờ là điểm đến lý tưởng để tìm hiểu hệ sinh thái đầm lầy ven biển, chèo thuyền giữa rừng tràm, quan sát các loài chim và động vật quý hiếm. Đây cũng là nơi nhiều trường học và gia đình lựa chọn cho các chuyến dã ngoại hướng đến giáo dục môi trường.
3. Du lịch làng nghề – kết hợp bảo tồn thủ công và sinh thái
Nhiều làng nghề truyền thống hiện đang được phát triển theo hướng du lịch xanh, thân thiện với môi trường. Ví dụ, làng mộc Kim Bồng (Hội An), làng gốm Thanh Hà hay làng đan lát Phú Vinh (Hà Nội) tổ chức tour cho khách tự tay trải nghiệm làm thủ công, không dùng nhựa, giảm rác thải, và tận dụng nguyên liệu tự nhiên.
Ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long, các làng làm kẹo dừa, đan chiếu, nhuộm vải… cũng đang cải tiến quy trình sản xuất để giảm thiểu ô nhiễm, kết hợp tổ chức workshop phục vụ du khách quốc tế.
4. Du lịch “carbon thấp” – du lịch không để lại dấu chân nặng nề
Hàng loạt chương trình hướng đến giảm phát thải trong hoạt động du lịch đang được triển khai. Một số hãng lữ hành xây dựng các tour “xanh” khuyến khích di chuyển bằng xe đạp, thuyền chèo tay, hoặc kết hợp hoạt động trồng cây, thu gom rác thải.
Một số địa phương như Hội An, Cô Tô, Huế đã có chính sách hạn chế sử dụng túi ni lông và vật dụng nhựa dùng một lần tại các điểm lưu trú và khu du lịch. Một số khách sạn, resort sinh thái cũng áp dụng các tiêu chí xanh trong xây dựng, vận hành và tiêu dùng.
5. Trải nghiệm nguyên sơ – du lịch hòa mình vào thiên nhiên
Những địa danh như Pù Luông (Thanh Hóa), Ba Bể (Bắc Kạn), Đồng Văn (Hà Giang), Kon Plông (Kon Tum)… đang trở thành điểm đến yêu thích nhờ cảnh quan nguyên sơ, ít tác động bởi đô thị hóa. Du khách có thể trekking qua ruộng bậc thang, cắm trại trong rừng, ngủ homestay và khám phá đời sống bản địa một cách gần gũi và bền vững.
✈️ Gợi ý mô hình du lịch xanh phù hợp từng nhóm du khách:
| Hình thức | Trải nghiệm nổi bật | Khu vực tiêu biểu |
|---|---|---|
| Du lịch cộng đồng | Homestay, làm nương, nấu ăn, học văn hóa dân tộc | Sapa, Mai Châu, Thái Nguyên, Quảng Ninh |
| Du lịch sinh thái | Quan sát thiên nhiên, trekking rừng, giáo dục môi trường | Cúc Phương, Cần Giờ, Ba Bể |
| Làng nghề truyền thống | Làm thủ công, khám phá quy trình sản xuất xanh | Hội An, Bát Tràng, Phú Vinh, Trà Quế |
| Tour carbon thấp | Xe đạp, đi bộ, tham gia bảo vệ môi trường | Hội An, Huế, Đà Lạt, Kon Tum |
🌏 Hướng đến tương lai bền vững
Du lịch xanh không chỉ là một xu hướng, mà còn là hướng đi bắt buộc nếu muốn phát triển bền vững. Đối với du khách, đây là cơ hội để sống chậm, hiểu hơn về thiên nhiên và con người bản địa. Đối với cộng đồng, du lịch xanh mở ra hướng phát triển kinh tế mới mà vẫn giữ gìn được môi trường và văn hóa truyền thống.
Nếu bạn đang lên kế hoạch cho một chuyến đi ý nghĩa, hãy thử chọn điểm đến “xanh” cho hành trình tiếp theo – vừa tận hưởng, vừa lan tỏa những giá trị tích cực.
