Nhắc đến ẩm thực miền biển miền Trung, bên cạnh những món hải sản nướng, hấp, thì gỏi cá mai luôn được xem là một trải nghiệm vừa tinh tế vừa mộc mạc. Món ăn này xuất hiện nhiều ở Nha Trang, Bình Thuận – nơi biển xanh, cát trắng và những buổi sáng sớm tấp nập thuyền bè cập bến.
Cá mai là loài cá nhỏ, mình dẹt, thịt trắng trong như pha lê, không tanh và xương mềm. Chính vì vậy, cá mai rất hợp để làm gỏi sống. Ngư dân thường chọn những mẻ cá vừa được kéo lưới, thân còn óng ánh dưới nắng. Cá được làm sạch, bỏ đầu, lóc xương, rồi rửa nhanh với nước cốt chanh hoặc giấm để thịt săn và khử mùi.
Điểm nhấn của gỏi cá mai nằm ở phần trộn. Cá tươi trộn cùng hành tây thái mỏng, rau thơm như húng quế, ngò rí, lá chanh thái chỉ, kèm đậu phộng rang giã dập. Mỗi nguyên liệu như một gam màu trong bức tranh: trắng trong của cá, xanh mướt của rau, vàng nâu của đậu, tất cả hòa quyện mà không át đi cái ngọt thanh của thịt cá.
Nước chấm ăn kèm thường là mắm nêm pha me, tỏi, ớt và đường, sánh đặc, có vị chua ngọt mặn cay đầy đủ. Khi ăn, người ta cuốn cá cùng rau sống trong bánh tráng mỏng, chấm vào bát mắm nêm đậm đà. Cái giòn mát của rau, vị bùi của đậu, hương thơm của lá chanh và vị ngọt tươi của cá như bùng nổ trong miệng.
Ngồi ở một quán nhỏ ven biển, nghe sóng vỗ, nhâm nhi đĩa gỏi cá mai, người ta mới thấy hết cái tinh tế của ẩm thực miền Trung: lấy sự tươi mới của nguyên liệu làm linh hồn, chế biến đơn giản nhưng đủ khéo léo để giữ trọn hương vị. Gỏi cá mai không chỉ là một món ăn, mà còn là cách để du khách cảm nhận biển bằng cả vị giác và trái tim.
