Có những hành trình không chỉ để ngắm nhìn, mà còn để lắng nghe – nghe tiếng thì thầm của lịch sử vọng lại từ ngàn năm trước. Về Lam Kinh, giữa miền đất Thanh Hóa, là một hành trình như thế. Nơi đây không chỉ là điểm đến của những người yêu sử, mà còn là một không gian linh thiêng để gặp gỡ hồn cốt Việt Nam trong hình hài một thời đại vàng son – thời hậu Lê.
Giữa rừng xanh, nghe chuyện một triều đại
Nằm cách thành phố Thanh Hóa khoảng 50km về phía tây bắc, Khu di tích quốc gia đặc biệt Lam Kinh thuộc xã Xuân Lam, huyện Thọ Xuân – là kinh đô thứ hai của nhà Hậu Lê, sau Thăng Long. Cái tên “Lam Kinh” – nghĩa là “kinh đô phía nam”, ẩn chứa trong đó là khát vọng của vua Lê Lợi, người từ vùng đất Lam Sơn dựng cờ khởi nghĩa, đánh đuổi giặc Minh và lập nên một triều đại huy hoàng trong sử Việt.
Lam Kinh không rực rỡ như cố đô Huế, cũng không sầm uất như Hoàng thành Thăng Long. Nơi đây tĩnh lặng, thâm nghiêm – như chính cái cách hậu Lê viết nên trang sử của mình: không ồn ào, nhưng đầy khí phách. Cổng Nam, sân rồng, điện Kính Thiên, mộ các vị vua Lê, hoàng hậu, công thần… tất cả đều được quy hoạch chặt chẽ, theo thế đất “tọa sơn hướng thủy” – lưng tựa núi Dầu, mặt hướng ra sông Chu, hai bên là rồng chầu hổ phục.
Dạo bước trên con đường lát gạch Bát Tràng cổ kính, từng phiến đá rêu phong như vẫn còn lưu giữ dấu chân của những đoàn ngự giá năm xưa. Không gian ngập tràn tiếng chim rừng, hương trầm thoảng nhẹ – tạo cảm giác gần gũi, vừa thanh tịnh, vừa linh thiêng.
Lê Lợi – từ người anh hùng Lam Sơn đến “Thuận Thiên” hoàng đế
Lê Lợi không chỉ là một nhà quân sự tài ba, mà còn là người khơi dậy tinh thần dân tộc trong thời khắc đen tối nhất. Khởi nghĩa Lam Sơn kéo dài mười năm (1418–1427), nhưng chính sự bền bỉ và lòng tin của nhân dân đã làm nên chiến thắng lẫy lừng, mở ra thời kỳ hòa bình kéo dài gần 400 năm dưới triều Lê.
Sau khi lên ngôi, Lê Lợi lấy niên hiệu Thuận Thiên, thể hiện mong muốn thuận theo lòng dân và ý trời. Việc chọn Lam Sơn làm nơi xây dựng Lam Kinh không chỉ mang yếu tố phong thủy mà còn là lời tri ân nguồn cội – nơi ông sinh ra và cũng là nơi khởi đầu của một trang sử chói lọi.
Ngày nay, Lam Kinh không chỉ còn là kinh đô xưa, mà đã trở thành nơi hành hương văn hóa. Lễ hội Lam Kinh tổ chức vào dịp 22/8 âm lịch hàng năm – ngày mất của Lê Thái Tổ – là dịp người dân khắp nơi về dâng hương, tưởng nhớ và tôn vinh những giá trị cội nguồn.
Dư âm không gian – một miền ký ức cần được lắng nghe
Trong ánh hoàng hôn phủ nhẹ trên mái điện Kính Thiên, tôi ngồi lại bên một tảng đá dưới gốc cây đa cổ thụ, tưởng như mình đang được kể chuyện. Những âm vang trống trận, những lời thề “đem thân cứu nước, không ngại hy sinh” của nghĩa quân Lam Sơn, như vẫn còn đâu đây, thấm đẫm không khí.
Về Lam Kinh, tôi không chỉ đi tìm một di tích, mà như được gặp lại chính phần hồn thiêng của dân tộc: kiên cường, nhân hậu, và đầy niềm tin vào tương lai. Giữa đời sống hiện đại, đôi khi cần những nơi như thế để nhớ lại mình là ai – là người mang dòng máu của những thế hệ biết cúi đầu trước tổ tiên nhưng không bao giờ cúi đầu trước giặc thù.
Lời kết
“Về xứ Thanh nghe chuyện của rồng” – câu nói ấy không chỉ là hình ảnh ẩn dụ về truyền thuyết Lê Lợi và thanh gươm thần, mà còn là lời mời gọi trở về với cội nguồn, lắng nghe tiếng nói từ đất, từ người, từ lịch sử. Nếu bạn yêu những hành trình mang theo chiều sâu, Lam Kinh sẽ là một điểm dừng xứng đáng – nơi quá khứ và hiện tại nắm tay nhau giữa sắc xanh miền trung du xứ Thanh.
